Αυτήν την φορά επισκεφθήκαμε ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα καταφύγια στην Ευρώπη,όπου στα απόμερα δάση ,στις δυσπρόσιτες πλαγιές,στα ρέματα,ποτάμια και λίμνες βρίσκουν καταφύγιο σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας.....Ένας τόπος,όπου η μορφολογία του,συνδιαστικά με την διέλευση σημαντικών εμπορικών δρόμων(ρωμαϊκή "Βασιλική Στράτα"),επέβαλαν την ζεύξη των ποταμών με τα πιό εντυπωσιακά γεφύρια της Μακεδονίας..
Ενα φανταστικό ταξίδι που άγγιξε και τα 700εκ.χρόνια, σε λίγες μόνο ημέρες της επίσκεψής μας..νιώθοντας θαυμασμό και δέος ,σταθήκαμε μάρτυρες στο σημείο όπου δημιουργήθηκε η σημερινή Ελλάδα....
Τα παλαιότερα πετρώματα ανήκουν στην αρχαία ήπειρο Πανγαία(700 εκ. ετών),η οποία άρχησε να διασπάται(250εκ.έτη) δημιουργώντας την Αφρικανική και Ευρωπαική ήπειρο..Αγγίξαμε και αντικρύσαμε πετρώματα (170εκ. ετών)που σχηματίστηκαν στ
ό όλο και αυξανόμενο ωκεάνιο πυθμένα της Τηθύος,έναν ωκεανό που χώριζε την τότε Αφρική και Ευρώπη,όπου άθικτα τμήματά του βρίσκονται σε όλη την περιοχή,δημιουργώντας μια γεωλογική εικόνα,όπου διατηρούνται ο μανδύας,ο φλοιός και τα βαθειά ιζήματά του..τα οποία κατά την αντιστροφή των κινήσεων των τεκτονικών πλακών και την σύγκρουσή τους,ανυψώθηκαν στον ουρανό της Ζεστής κοιλάδας(Βάλιας Κάλντας).....Το οδοιπορικό μας σχεδιάστηκε με σκοπό να κάνουμε έναν μεγάλο γύρο:Τρίκωμο-Βάλια
Κάλντα-Μηλιά-Φλαμπουράρι-Βοβούσα-Πάδες-Σαμαρίνα-Δίστρατο-Αβδέλλα-Σπήλαιο-Τρίκωμο.Ένα σενάριο το οποίο εάν έβγαινε θα είμασταν ικανοποιημένοι......γνωρίζαμε για χιόνι το οποίο πιστεύαμε θα ήταν οριακό για τα οχήματά μας...και δεν ξέραμε εάν θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος μας....1η Ημέρα
Στούς Μαυραναίους τελικά σταματήσαμε και αφήσαμε τα αυτοκίνητα....ο δρόμος άσπρος από το χιόνι....Είχαμε μιά καθυστέρηση 2ωρών από Θεσ/νίκη...Κατεβήκαμε για Τρίκωμο και 
αφήσαμε για το τέλος το γεφύρι του Αζίζ Αγά,φτάσαμε Μοναχίτι και φύγαμε για Μικρολίβαδο...Πολλά ρέματα και ποτάμια με το βαθύ πράσινο χρώμα τους και την μεγάλη ορμή τους...μας υπόσχονταν τέλεια περιπλάνηση...επιτέλους πατήσαμε χώμα(χιόνι 15εκ, ύψος) και μπήκ
αμε στην Βάλια Κάλντα....Στόχος μας να βρούμε τον κεντρικό δρόμο που περνά μέσα από τις λίμνες Φλέγγας και το όρος Λύγκος για να βγούμε
στην Μηλιά για ανεφοδιασμό καυσίμου..Η περιπέτεια ξεκίνησε....Το χιονόνερο μεταβαλλόταν σε χιόνι και ανέβαινε το υψόμετρο..σε παγωμένο χιόνι....Το πλούσιο δίκτυο δρόμων στην περιοχή μας έδωσε πολλές δυνατότητες παράκαμψης,σε ένα τοπίο χιονισμένο ,όπου πολλές φορές το χιόνι ξεπερνούσε την εδαφική ανοχή των οχημάτων(το ύψος της κοιλιάς από το έδαφος) , με αποτέλεσμα να πάρουμε άλλη πορεία κάνοντας κύκλους
...με το χιόνι να ξεπερνά τα 30εκ. σε ύψος,οι μηχανές και αναβάτες λειτουργούσαν οριακά...αλλάζοντας συχνά θέση και βγαίνοντας μπροστά πότε ο ένας και πότε ο άλλος φτάσαμε στην Θέση:Τσόυμα
Κόκκινη.....Το ρέμα Λούμνιτσα με τα φουσκωμένα νερά του δεν μας άφησε να το περάσουμε ,αλλάζοντας και πάλι την πορεία μας,πρός Βόρεια για Περιβόλι....κάνοντας κύκλο.....η ώρα άρχησε να περνά και το μυαλό μας πήγε για άμεσο προορισμό και διανυκτέρευση
στο καταφύγιο της Βοβούσας,όπου είχαμε μιλήσει με τον ιδιοκτήτη....Για να βγούμε στο χωριό Περιβόλι αλλάξαμε και πάλι δρόμο στην θέση Σταυρός πήραμε τον δρόμο απέναντι βλέπαμε το χωριό και ο δρόμος εξαφανίστηκε μπροστά μας...από κατολίσθηση...ξανά πίσω στην θέση :Στα
υρός και από εκεί για θέση:Μαντήλα....αυτήν την φορά σταθήκαμε τυχεροί και αρχήσαμε οδικώς (άσφαλτος με 20 εκ.χιόνι)να ανεβαίνουμε για το χωριό Περιβόλι...ένα χωριό πανέμορφο,αλλά χωρίς ζωή....συνεχήσαμε και φτάσαμε στην Θέση:Στάνη Τίζα σε υψόμετρο 1600μ....ένας Αυχένας ανοιχτός να σε χτυπάει το παγωμένο χιόνι με τον αέρα αλύπητα....ο δρόμος δεν φαινόταν..όλα άσπρα...ανοιχτό το τζάμι του κράνους για να βλέπουμε 
καλύτερα....είχαμε φτάσει
στά όριά μας.....ο δρόμος κλειστός από ανεμοσούρια χιονιού....άλλα 15κμ για το καταφύγιο της Βοβούσας που φάνταζαν ατέλειωτα....παρακάμψαμε τον δρόμο από τα πλάγια....το σκοτάδι μας πήρε.....τελικά φτάσαμε στο καταφύγιο.....το γλέντι ξεκίνησε...υπήρχε κόσμος από μία σχολή στη Κρήτη...εμείς προσφέραμε κρασί και τσίπουρα....τα παιδιά ρακί......Βγήκαν τα κρέατα που είχαμε πάρει από τα Γρεβενά και τα δώσαμε στην κουζίνα του καταφυγίου...Πιάνο-τραγούδι-απρόσμενη καλή παρέα-μα πάνω από όλα οι σύντροφοί μου σε αυτήν την περιπέτεια...Αισθανόμασταν τόσο πλούσιοι που είχαμε ένας τον άλλον.....2η Ημέρα
Το σχέδιο άλλαξε και σκοπός μας να βγούμε στο Σπήλαιο και από 
εκεί στους Μαυραναίους για επιστροφή...Ο καιρός πολύ καλύτερος από εχθές...Ξεκινήσαμε για Βοβούσα και επισκεφθήκαμε το Γεφύρι του χωριού το οποίο κατασκευάστηκε το 1748μ.Χ. πάνω στον ποταμό Αώο.....ένα ωραίο χωριό γραφικό με ζωή.....Συνεχήσαμε για Θέση:Στάνη Τίζα....Ο καιρός πολύ καλός και η διαδρομή φανταστική μέσα από τις αιωνόβιες Μαύρ
ες Πεύκες...πανύψηλες που μέσα από αυτές
έβλεπες τις κορυφές της Τύμφης...την Γκαμήλα.....Ο δρόμος με χιόνι άσπρος......φτάσαμε στην θέση Στάν τίζα για να απολαύσουμε ένα μοναδικό θέαμα μιάς και την προηγούμενη ημέρα λόγω σκότους δεν μπορούσαμε....Ένας αυχένας και γύρω του , όπου και εάν κοιτούσες κορυφές χιονισμένες....καταπληκτική ομορφιά.....Η κατάβαση για Περιβόλι φανταστική......Φτάσαμε Αβδέλλα και σταματήσαμε για καφέ.....που μετατράπηκε στο φιλόξενο μαγαζάκι της πλατείας σε τσίπου
ρο και μεζέδες δίπλα στο τζάκι......κάτσαμε πολύ ώρα μιλώντας με τ
ους μοναδικούς κατοίκους του χωριού.....Συνεχήσαμε μέσα από το Πάντε Μάρε...μιά φανταστική διαδρομή με συντροφιά τα κωνοφόρα ,ανθεκτικά στο ψύχος,αιωνόβια Ρόμπολα.....φανταστικά σε μέγεθος......μαγευτική η διαδρομή αυτή μας χάρησε πολλές και όμορφες εικόνες....σταματώντας στην θέση Πριόνια μιά πανοραμική τοποθεσία....Λίγο πριν βγούμε στο χωριό Ζιάκας,ο Ό
ρλιακας μπαίνει στο οπτικό μας πεδίο και μας αφήνει άφωνους με τις κορυφές του και το πολύχρωμο φάσμα που καλύπτει....Μέχρι το χωριό Σπήλαιο θα τον έχετε δίπλα σας,από κάτω το φαράγγι του Κλέφτη...όπου θα κάνετε πολλές στάσεις για φωτό.........Φτάσαμε στο Σπήλαιο.....Νύχτωσε...στην πλατεία στο ταβερνάκι Αρχοντικό κάτσαμε για καφέ και μη θέλοντας να αποχωρήσουμε από αυτόν τον μαγευτικό τόπο 3 άτομα κάτσαμε για να φύγουμε την επόμενη ημέρα ,συνεχίζοντας αυτό το μαγευτικό οδοιπορικό....Μπόλικο κρασί κόκκινο και κρέατα δίπλα στο Τζάκι.....μέχρι τις 5:30 το πρωί...........
3η Ημέρα
Πρωινό
και κατάβαση στο φαράγγι της Πορτίτσας για να δούμε το ομώνυμο γεφύρι.....Η διαδρομή παραμυθένια...αριστερά το φαράγγι κα
ι δεξιά ο πέτρινος πολύχρωμος όγκος του Ορλιακα με τις κορυφές να έχουν εκείνο το μοναδικό πέπλο της ομίχλης....Ο βενέτικος ποταμός σε όλο του το μεγαλείο να κόβει με τα φουσκωμένα νερά του τον δρόμο για τούς Μαυραναίους....και στο τέλος το φαράγγι με απίστευτη ομορφιά και το γεφύρι του,που χτίστηκε το 1743μ.Χ.Στενό το φαράγγι όπου μπορείς να το περπατήσεις το καλοκαίρι μιάς και η στάθμη των νερών πέφτει τους καλοκαιρινούς μήνες.......σου δίνει μια εικόνα που θές δεν θές θα αποτυπωθεί για πάντα μέσα στην μνήμη σου....Σειρά έχει το φαράγγι του Κλέφτη και το γεφύρι του
Κατσουγιάννη.....αρχήσαμε την κατάβαση για να βρούμε και πάλι τον Βενέτικο ποταμό....Φτάσαμε στο γεφύρι Κατσουγιάννη..ένα ακόμη όμορφο γεφύρι 
....στην διαδρομή το χρώμα του εδάφους γίνεται από κόκκινο σκούρο σε πράσινο,απόδειξη της μανδυακής προέλευσής του,που έχει κληρονομήσει διάφορα τοξικά στοιχεία,όπως Βαρέα μέταλα,χρώμιο,Λευκόχρυσο και άλλα,που σε κανονικές συνθήκες είναι δηλητήριο για την χλωρίδα της Βάλια Κάλντα και όμως έχει δημιουργήσει τούς δικούς της κανόνες επιβίωσης 
,συνθέτοντας ένα υπαίθριο μάθημα επιβίωσης και εξέλιξης ,όπου έχουμε πολλά να μάθουμε παρατηρώντας το....
Γυρίζοντας πίσω πάμε για το φαράγγι του Κλέφτη όπου ο Βενέτικος δεν μας αφήνει να περάσουμε απέναντι.......Έτσι πήραμε τον ανήφορο και πάλι για να βγούμε στον δρόμο Ζιάκα--Σπήλαιο....Ο Όρλιακας εντυπωσιακός......μας αφήνει να τον χαζεύουμε με τίς ώρες...Στο χωριό Ζιάκα σταματήσαμε για ένα καφέ και συνεχήσαμε για να φτάσουμε στο ομώνυμο Γεφύρι το οποίο είναι δίπλα στον δρόμ
ο.....κατασκευάστηκε το 1885μ.Χ
. που δένει σαν κατασκευή με το υπόλοιπο τοπίο και δεν αντιμετωπίζεται σαν ξένο στοιχείο όπως η συχρονη γέφυρα δίπλα του.......Από εδώ περνούσε και η ¨Βασιλική Στράτα"εμπορικός δρόμος...Σειρά έχει το Γεφύρι του Αζίζ Αγά πηγαίνοντας για Τρίκωμο.........ένα φανταστικό και μεγαλόπρεπο πέτρινο οικοδόμημα που διαθέτει το μεγαλύτερο σε άνοιγμα τόξο από τα σωζόμενα στην Μακεδονία.....με 70 μέτρα μήκος και 15μ ύψος....Στην πορεία 
της κατασκευής του αποδείχθηκε
πολύ δύσκολο έργο,αφού κατάρρευσε δύο φορές και λίγο έλειψε να στοιχήσει "το κεφάλι "του πρωτομάστορα...........Τελικά δεν μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε το αρχικό μας σχέδιο-διαδρομή....Δώσαμε όμως υπόσχεση την άνοιξη να ξαναέρθουμε...........για μιά πιό συναρπαστική περιήγηση.....με πιό πολλά χιλιόμετρα.......................................................
Βίντεο:http://clubs.pathfinder.gr/ATV4X4OFFROAD/1399936
φωτό: http://clubs.pathfinder.gr/ATV4X4OFFROAD/1395507?album=360801
